Meme kanseri, kadınlarda en sık görülen kanser türlerinin başında gelmektedir. Bu hastalığın tedavisinde, özellikle de mastektomi ameliyatları gibi cerrahi müdahaleler sıkça başvurulan yöntemler arasındadır. Meme kanseri tedavisinde uzun bir geçmişe sahip olan mastektomi, günümüzde hala yaygın şekilde başvurulan etkinliği kanıtlanmış bir cerrahi müdahaledir. Mastektomi nedir? Sorusu, hastaların sıklıkla cevabını aradığı, sağlık çalışanlarının da sürekli karşılaştığı bir sorudur. Mastektomi, meme kanseri tedavisinde, özellikle tümörün boyutu ve konumu sebebiyle meme koruyucu cerrahinin mümkün olmadığı durumlarda başvurulan bir seçenektir. Mastektomi ameliyatının öncesinde doğru planlamanın yapılması, ameliyat ve operasyon sonrası iyileşme süreci, hastanın fiziksel ve psikolojik sağlığını korumak adına oldukça önemlidir. Bu yazımızda, mastektomi hangi durumlarda yapılır, mastektomi türleri nelerdir, mastektomi nasıl yapılır, mastektomi sonrasında iyileşme süreci ne kadardır gibi sorulara cevap verirken, meme başı ve cilt koruyucu mastektomi nedir sorusu üzerinde duracağız.
Mastektomi Nedir?
Mastektomi, meme kanserinin tedavisine yönelik olarak meme dokusunun çıkarıldığı bir cerrahi işlemdir. Geçmiş yıllarda meme kanserinin standart tedavisinde; meme dokusu, tümör, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altındaki bazı kaslar, radikal mastektomi işlemleriyle tamamen çıkarılmaktaydı. Ancak tıbbi teknolojide ve onkolojik cerrahi tekniklerinde kaydedilen ilerlemeler sayesinde daha yeni mastektomi teknikleri geliştirilmiştir.
Bu teknikler sayesinde, uygun olan hastalarda, operasyonlar göğüs derisini koruyacak, daha doğal bir görünüm sağlayacak ve daha az invaziv şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Mastektomi tek memeye uygulanabileceği gibi aynı anda her iki meme için de yapılabilir. Mastektomi operasyonunun ardından hastanın sağlık durumuna ve isteğine göre memenin yeniden şekillendirilmesi mümkün olabilir.
Mastektomi Hangi Durumlarda Yapılır?
Meme kanseri teşhisi konan veya memede kanser gelişme riski yüksek olan hastalarda tedavi amaçlı olarak mastektomi ile meme dokusunun çıkarılması gerekebilir. Bir memenin çıkarılmasına “tek taraflı mastektomi,” iki memenin birden çıkarılmasına “bilateral mastektomi” denir. Tedavi yöntemi olarak mastektomi operasyonunun gerekli olabildiği durumlardan bazıları:
- Erken evre ve ileri evre meme kanseri tedavisi
- Ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan ve meme kanserine yakalanma riski yüksek görülen hastaların önleyici tedavisi
- İnflamatuar meme kanseri veya memede lenfoma tanısı
- Memenin farklı alanlarında birden fazla tümör varlığı
- Memede yeniden kanser gelişme olasılığının yüksek olması
- Tümörün, meme boyutuna göre büyük olması
- Göğüste geniş alanda “İn situ duktal” karsinom saptanması
- Önceden radyoterapi almış hastalarda yeniden nüks görülmesi
- Lokal olarak tekrarlayan meme kanseri varlığı
- Hamilelik dolayısıyla veya hastada radyasyonun yan etkilerinin göze alınamayacağı farklı sağlık sorunlarının bulunması sebebiyle radyasyon tedavisi alınamaması
Mastektomi Türleri Nelerdir?
Geçmişte memenin cildiyle birlikte tamamen çıkarılmasıyla gerçekleştirilen mastektomi operasyonu, günümüzde birkaç farklı teknik kullanılarak gerçekleştirilmektedir. İşlemin hangi teknikle yapılacağına, hangi dokuların çıkarılacağına, hastalığın durumuna ve fizyolojisine göre belirlenen bu teknikler şu şekildedir:
Basit (Total) Mastektomi
Total mastektomi olarak da bilinen basit mastektomide cerrah, meme dokusunu (meme ucu ve areola dahil olmak üzere) tamamen çıkarır. Tek memenin çıkarılması işlemine “tek taraflı mastektomi,” iki memenin çıkarılması işlemine ise “çift (bilateral) mastektomi” denir. Basit mastektomi tekniğinde, koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kasları alınmaz. Bazı durumlarda, ameliyat sırasında alınan göğüs dokusunun içinde yer almasından dolayı lenf düğümleri de çıkarılabilir.
Basit mastektomi genellikle, kötü huylu hücrelerden oluşan “İn situ duktal karsinom (DCIS)” tanısı alan ve meme kanserine yakalanma riski yüksek olan kadınlara uygulanır.
Modifiye Radikal Mastektomi
Modifiye radikal mastektomi, meme dokusunun ve lenf düğümlerinin birlikte çıkarılması işlemine verilen isimdir. Bu işlemde göğüs altı kasları çıkarılmaz.
Modifiye radikal mastektomi ameliyatı genellikle, kanser hücrelerinin meme dışına yayılıp yayılmadığını belirlemek amacıyla lenf düğümlerini incelemek gerektiğinde yapılır.
Radikal Mastektomi
En geniş kapsamlı mastektomi türü olan radikal mastektomide, meme dokusunun tamamı, koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kasları çıkarılır.
Günümüzde radikal mastektomi sadece meme kanserinin, meme altındaki göğüs kaslarına yayılması durumunda uygulanmaktadır. Modifiye radikal mastektomi, bu yöntem ile aynı derecede etkili olduğu ve daha az şekil bozukluğuna yol açtığı için radikal mastektomi artık oldukça nadir uygulanmaktadır.
Segmental Mastektomi
Kısmi veya parsiyel mastektomi olarak da bilinen segmental mastektomi, meme dokusunun kanserli kısmının ve etrafında yer alan bazı normal dokunun çıkarılmasıdır.
Koruyucu Mastektomi Türleri
Koruyucu mastektomi teknikleri, meme cildinin korunması ve sonrasında daha doğal bir meme görünümü sağlanması amacıyla uygulanır. İki türü vardır:
Cilt Koruyucu Mastektomi
Cilt koruyucu mastektomi tekniğinde, meme cildinin büyük bir kısmını korunur. Bu operasyonda, genellikle meme ucu ve areola (meme ucu çevresi), meme cildinin geri kalanı büyük oranda korunacak şekilde alınır. Alınan meme dokusunun miktarı, basit mastektomi yönteminde alınan miktarın aynısıdır.
Meme Ucu Koruyucu Mastektomi
Bu yöntem, cilt koruyucu mastektominin bir türüdür. Genellikle meme ucuna yakın bölgelerde tümör bulunmayan veya erken evre tümör bulunan hastalarda kullanılır. Bu mastektomi işleminde, meme dokusu alınır ancak meme derisi ve meme ucu korunur. Tüm bu işlemler memede dokusal bozulmalara ve estetik meme görünümünün kaybedilmesine yol açabilir. Bu nedenle meme ucu koruyucu mastektomi uygulanan hastalara, işlem sonrasında meme rekonstrüksiyonu yapılabilir.
Mastektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Hekim, mastektomi operasyonu uygulanacak hastalara operasyona ve risklerine dair tüm bilgilendirmeleri yapar. Olası riskler arasında;
- Kanama,
- Omuz ağrısı ve sertliği,
- Koltuk altında uyuşma,
- Ağrı,
- Enfeksiyon,
- Ödem,
- Hematom ve
- Skar oluşumu gibi komplikasyonlar bulunur.
Bunlar hakkındaki gerekli bilgilendirmeler de hastaya yapılmalıdır.
Mastektomi sonrasında meme rekonstrüksiyonu yaptırmak isteyen hastalar için gerekli planlamalar da ameliyat öncesinde hekim eşliğinde yapılmalıdır. Operasyon öncesinde hekimin tavsiyesi doğrultusunda varsa kan sulandırıcı ilaç kullanımı, yemek ve sıvı tüketimi kesilir. Operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Uygun bölgeden açılan kesi yardımıyla meme dokusu, üzerinde bulunan deriden ve göğüs kaslarından ayrılarak alınır. Sentinel düğüm diseksiyonu ile koltuk altından bir dizi lenf düğümü çıkarılır. Lenf düğümleri çıkarılmayacaksa bu aşama atlanır. Çıkarılan lenf düğümleri kanser açısından test edilir ve herhangi bir sorun yoksa başka lenf düğümünün çıkarılmasına gerek kalmaz.
Hastaya rekonstrüksiyon uygulanacaksa plastik cerrahi uzmanı memeyi yeniden şekillendirir. Ardından cerrah, koltuk altından tümör bölgesine doğru sıvı birikimi olmaması için memeye kanalizasyonlar yerleştirir. Ardından açılan kesiye dikiş atılır ve bandajlama yapılarak operasyon tamamlanır. Bu işlem ortalama 2-3 saat sürer, ancak meme rekonstrüksiyonu yapılacaksa bu süre uzayabilir.
Mastektomi Operasyonu Sonrasında İyileme Süreci Nasıldır?
Mastektomi ameliyatı olanlar genellikle 1-2 gün hastanede yatarlar. Bu süreçte doktor hasta için en uygun medikal tedaviyi planlar. Taburcu olduktan sonra ağrı kontrolü için, doktorun önerdiği ağrı kesicilerin düzenli olarak kullanılması gerekir. Mastektomilerde, iyileşme süreci genellikle hızlıdır ve özel durumlar haricinde kol hareketlerinde bir kısıtlama olmaz. Yara bakımı ve pansuman işlemleri mutlaka uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
İyileşme sürecinde doktor bazı egzersizler önerebilir. Bu egzersizlerin uygun şekilde ve aksatmadan yapılması iyileşme sürecinin daha hızlı ilerlemesine yardımcı olacaktır.
Bu yazımızda, mastektomi ile ilgili olarak; mastektomi hangi durumlarda yapılır, mastektomi türleri nelerdir, mastektomi nasıl yapılır, mastektomi sonrasında iyileşme süreci nasıldır gibi merak edilen konuları detaylı bir şekilde açıkladık. Eğer siz de meme kanseri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız; iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz: İletişim
