Tiroid hastalıkları, boynun ön kısmında yer alan ve hormon üretiminden sorumlu olan tiroid bezinin işlev bozuklukları sonucu ortaya çıkan sağlık sorunlarıdır. Tiroid bezi; vücudun enerji dengesini, metabolizma hızını, kalp atışını, vücut ısısını ve hatta ruh halini düzenleyen hormonları üretir. Bu nedenle tiroid bezinde meydana gelen herhangi bir bozukluk, vücudun pek çok sistemini etkileyebilir. Tiroidin az çalışması (hipotiroidi), fazla çalışması (hipertiroidi), tiroid nodülleri, guatr ve tiroid kanseri gibi çeşitli tiroid hastalıkları; farklı belirtilerle kendini gösterir ve erken teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Tiroid Hastalığının Belirtileri ve Çözümleri

Günden güne kendinizi daha halsiz ve yorgun mu hissediyorsunuz? Konulara odaklanmakta zorluk çekiyor, dalıp gidiyor musunuz? Kilo artışı, titreme, saç kaybı mı yaşıyorsunuz?

Ya da fazla hareketli misiniz? Endişeli mi hissediyorsunuz? Çok sık terliyor musunuz?

Tüm bunların sorumlusu tiroid beziniz olabilir.

Tiroid bezinden salgılanan tiroid hormonu beden ve akıl için harika bir düzenleyicidir. Bazen tiroid bezi düzensiz çalışır (özellikle kadınlarda bu duruma daha sık rastlanır). Bu sorunun ortadan kaldırılması için doğru tedaviyi almak şikayetlerinizin ve ciddi sağlık sorunlarının giderilmesine yardımcı olur.

Tiroid bezi Nedir?

Tiroid boynun ön tarafında yer alan şekli kelebeğe benzeyen bezdir. Tiroid bezinden metabolizma hızını kontrol eden hormonlar salgılanır. Tiroid rahatsızlıklarında, tiroid hormonunun üretimi ya fazla ya da daha azdır. Bu da metabolizmanın olması gerekenden daha hızlı ya da daha yavaş çalışmasına neden olur. Hormon seviyesinde değişiklikler olduğunda (yükseldiğinde ya da azaldığında) hastalığın belirtileri ortaya çıkar.

Tiroid hastalığının belirtileri

Kilo Kaybı ya da Kilo Artışı

Nedeni bilinmeyen kilo kayıpları tiroid rahatsızlıklarında en sık rastlanan belirtilerinden biridir. Kilo kaybının nedeni tiroid bezinden vücudun ihtiyacından daha fazla oranda tiroid hormonunun salgılanmasıdır. Buna hipertiroidi denir.  Ya da bunun aksine tiroid hormonu vücudun ihtiyacı olduğundan daha düşük oranda salgılanabilir.  Bu durumda ise kilo artışı gözlenir. Tiroid hormonun vücutta fazla olmasına hipertiroidi, az olmasına ise hipotiroidi denir.

Tiroid hastalığının belirtileri: Boyunda şişlik

Boyunda gözlenen şişlik ya da boynun genişlemesi, tiroid ile ilgili bir sorun olduğunun direkt gözlenebilen bir işaretidir.

Tiroid bezinin bu anormal büyümesi durumuna guatr denir. Guatr hipertiroidi (tiroid hormonun fazla salgılanması) ya da hipotiroidiye (tiroid hormonunun az salgılanması) neden olabilir.

Bazen de boyunda gözlenen şişlik tiroid kanserinin ya da nodül oluşumunun (tiroidin içinde büyüyen kitleler) habercisi olabilir. Ayrıca tedavi edilmemiş tiroid rahatsızlıkları da boyundaki şişliğe neden olabilir.

Tiroid hastalığının belirtileri: Kalp atışındaki değişiklikler

Tiroid hormonu vücuttaki hemen hemen her organı etkiler. Kalp atışında da değişikliğe neden olur; hipotiroidi (tiroid hormonu seviyesinin az olması) olan kişilerin kalp atışlarının normalden daha yavaşladığı, hipertiroidi olan kişilerde ise tam tersi olarak kalp atışlarının normalden daha hızlandığı gözlenmektedir. Tiroid hormonundaki değişiklikler ayrıca kan basıncının/tansiyonun, kalp çarpıntısının artmasını da tetiklemektedir.

Tiroid hastalığının belirtileri: Vücut enerjisinde ve ruh halinde değişiklikler

Tiroid rahatsızlıkları belirgin bir şekilde vücut enerjisinde ve ruh halinde değişikliklere neden olur. Hipotiroidi(düşük tiroid hormon seviyesi) kişilerin yorgun, halsiz ve depresif olmalarına neden olabilmektedir. Hipertiroidi (tiroid hormon seviyesinin yüksek olması) ise anksiyete(kaygı), uyku sorunları, huzursuzluk, sinirlilik gibi etkilerin görülmesine neden olur.

Tiroid hastalığının belirtileri: Saç kaybı /dökülmesi

Saç dökülmesi de tiroid seviyelerinde bir sorun olduğunun belirtilerinden biridir. Hem hipertiroidi hem de hipotiroidi durumunda saç dökülmesi gözlenebilir. Çoğu vakada tiroid rahatsızlıkları tedavi edildiğinde saç dökülmesi sorunu ortadan kalkmaktadır.

Tiroid hastalığının belirtileri: Çok sıcak ya da soğuk hissetmek

Tiroid rahatsızlıkları vücut ısısının dengesini de olumsuz yönde etkilemektedir. Hipotiroidi (tiroid hormonun seviyesinin normalden düşük olması) olan kişilerin vücut ısılarının normalden daha düşük olduğu gözlenmektedir. Hipertiroidi (tiroid seviyesinin normalden yüksek olması) olan kişilerin ise tam tersine vücut ısıları normalden daha yüksektir bu da terlemeye, ateş basmasına yol açabilir.

Hipotiroidinin diğer belirtileri

Hipotiroidi başka pek çok şikayete neden olabilir;

• Cilt kuruluğu,
• Tırnakların zayıflaması/kolay kırılması,
• Ellerde uyuşukluk-karıncalanma,
• Kabızlık,
• Anormal adet periyodu

Hipertiroidinin diğer belirtileri

Hipertiroidi olan kişilerin yaşadığı diğer belirtiler;

• Kas zayıflığı
• Ellerde titreme
• Görme sorunları
• İshal
• Düzensiz adet dönemleri

Tiroid rahatsızlığı mı Menapoz mu?

Tiroid rahatsızlıklarının belirtileri menapoz belirtileri ile karıştırılabilmektedir. Tiroid rahatsızlıkları da tıpkı menapoz belirtileri gibi adet döneminde ve ruh halinde değişikliklere sebep olmaktadır. Ancak basit bir kan testi ile tiroid rahatsızlığı mı menapoz mu rahatlıkla anlaşılabilir.

Kimler tiroid için test yaptırılmalıdır?

Eğer tiroid rahatsızlıklarının belirtilerini gözlediyseniz, doktorunuza test yaptırmanız gerekip gerekmediğini sormalısınız.

Tiroid hastalığının belirtilerinin olduğu kişiler, ya da tiroid riski olanların daha sık test yaptırması gerekebilir. Hipotiroidiye (tirod hormonu seviyesinin normalden düşük olması) 60 yaş ve üzerindeki kadınlarda daha sıklıkla rastlanmaktadır. Hipertiroidiye (tiroid hormonunun seviyesinin normalden yüksek olması)  kadınlarda daha sık rastlanılmaktadır. Ailesinde tiroid hastalığı olan kişiler daha fazla risk altındadır.

Tiroid için boyun kontrolü

Aynada kendinizi dikkatli incelediğinizde boyun bölgesindeki şişliği fark edebilirsiniz.

Kendi kendinize aynanın karşında yapacağınız boyun kontrolü için birkaç ip ucu ise şöyle:

Boyun kontrolü için başınızı arkaya doğru eğin, bir bardak su için. Suyu yutarken boynunuzda adem elması ile köprücük kemiği arasında kalan bölgede şişlik-çıkıntı olup olmadığını kontrol edin. Eğer bir şişlik ya da çıkıntıya rastlarsanız doktorunuza başvurmalısınız.

Tiroid hastalıklarının teşhisi

Eğer doktorunuz tiroid hastalığından şüpheleniyorsa, öncelikle sizden kan testi yaptırmanızı ister. Kan testinde tiroid sitümüle edici hormon (TSH) değerine bakılır. TSH tiroid bezinin çalışmasını düzenleyen hormondur. Eğer TSH seviyesi yüksekse, tiroid bezleri az çalışıyor (hipotiroidi), eğer TSH seviyesi düşük ise tiroid bezleri çok çalışıyor (hipertiroidi) demektir.

Doktorunuz aynı zamanda kanınızdaki diğer tiroid hormonu seviyelerine de bakar.Bazı durumlarda tiroid  anormalliklerini belirlemek için kan testinin dışında görüntüleme testleri ve biyopsi de yapılmaktadır.

Hipotiroidinin diğer nedenleri

Bazı kişilerde beyinde yer alan hipofiz bezindeki bir problem hipotirodinin(vücutta tiroid seviyesinin düşük olması) ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Hipofiz bezi tiroid sitümüle edici hormon (TSH) salgılar. TSH tiroid bezinin çalışmasını düzenleyen bir hormondur. Eğer hipofiz bezinden yeteri kadar TSH salgılanmazsa, vücuttaki tiroid hormonu seviyesi düşer ve hipotiroidi gözlenir.

Hipotiroidi; tiroid bezlerinin geçici olarak enfekte olduğu (iltihaplandığı) ya da kullanılan ilaçların tiroid fonksiyonunu etkilediği durumlarda da ortaya çıkabilmektedir.

Graves Hastalığı

Hipertiroidinin (vücutta tiroid hormonu seviyesinin normalden yüksek olması) en sık rastlanılan nedeni Graves hastalığıdır. Graves hastalığı otoimmün bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Bu hastalıkta kişinin kendi vücut hücreleri tiroid bezlerine saldırır ve tiroid bezinden yüksek miktarda tiroid hormonunun salgılanmasını tetikler.

Graves hastalığının belirtilerinden biri de gözlerin arkasındaki şişkinliktir.

Hipertiroidinin diğer nedenleri

Hipertiroidinin nedenlerinden biri de tiroid nodülleridir.Nodüller, tiroidin bezinin içinde gelişen kitlelerdir ve bazen daha fazla tiroid hormonunun salgılanmasına neden olabilir.

Büyük nodüller boyun bölgesinde gözle görülebilen şişkinliğe (guatr) neden olurken daha küçük nodüller ultrason ile tespit edilebilir.

Tiroid Hastalıklarının Komplikasyonları

Hipotiroidi (vücuttaki tiroid hormon seviyesinin normalden düşük olması) tedavi edilmezse kolesterol seviyesinin yükselmesine neden olur. Yüksek kolesterol seviyesi ise kalp krizi ve inme riskini arttırmaktadır. Ciddi hipotiroidi vakalarında, vücuttaki çok düşük tiroid hormonu seviyeleri bilinç kaybına ve hayatı tehdit edecek şekilde vücut ısısının düşmesine neden olabilir.

Ayrıca tedavi edilmeyen hipotiroidi ciddi kalp sorunları ve kemiklerin kırılgan hale gelmesine de sebebiyet verebilmektedir.

Hipotiroidinin Tedavisi

Hipotiroidin tedavisinde genellikle tiroid hapları kullanılır. Bu ilaçlar vücutta düşük olan tiroid hormonunun seviyesini normale getirmek için kullanılır ve çoğunlukla birkaç hafta içinde gözle görülür bir iyileşme sağlanır. Tedavinin ileri dönemlerinde kolesterol seviyesinde düzelme, halsizlik ve yorgunluğun iyileşmesi, kilo kaybı gibi olumlu etkiler gözlenmeye devam eder. Hipotiroidi olan birçok kişi ömür boyunca bu ilaçları kullanmak durumdadır.

Hipertirodinin Tedavisi

Hipertirodinin tedavisinde en sık başvurulan yöntem anti-tiroid ilaçlarının kullanılmasıdır. Bu ilaçlar fazla olan tiroid hormonu seviyesinin normale indirilmesini sağlar.

Anti-tiroid ilaçları kullanılmaya başlandığı zaman durum hemen düzelir. Ancak pek çok hipertiroid hastasının bu ilaçları uzun dönemde tekrar kullanması gerekebilmektedir. Hızlı nabız ve titreme gibi semptomlar için başka ilaçlar da kullanılmaktadır.

Bir diğer tedavi seçeneği de “radyoaktif iyot”dur. Radyoaktif iyot 6-18 hafta içinde tiroid bezlerini tamamen yok etmektedir. Ameliyatla da tiroid bezinin alınması mümkündür. Tiroid bezi alınan ya da radyoaktif iyot ile yok edilen hastalar, hayatlarının geri kalanında tiroid hormonunu hap formunda kullanırlar.

Tiroid Kanseri

Tiroid kanseri sık rastlanan bir hastalık değildir ve diğer kanser türlerine göre ölüm riski çok daha düşüktür.

Tiroid kanserinin başlıca belirtisi boyunda meydana gelen kitle/nodül ya da şişkinliktir.  Tiroid nodüllerinin sadece %5’i kansere dönüşür. Tiroid kanseri teşhisi konulduğunda ilk tedavi seçeneği cerrahidir.