Meme kanseri tedavisinde önemli bir aşama olan radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kullanılmasıyla kanser hücrelerini yok etmeyi amaçlar. Bu tedavi, meme kanserinin belirli durumlarında uygulanır. Örneğin, meme koruyucu cerrahiden sonra kanserin aynı memede veya yakındaki lenf düğümlerinde geri gelme olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir. Mastektomiden sonra da özellikle kanser büyükse veya belirli cerrahi sınırlarda kanser varsa, radyoterapi tercih edilebilir. Radyoterapinin amacı, kanser hücrelerini yok etmek veya çoğalmalarını engellemektir. Ancak bu tedavi sırasında sağlıklı dokular da etkilenebilir, bu da bazı yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Meme kanserinde radyoterapi, tedavinin tamamlayıcı bir parçası olarak görülür ve uzmanlar tarafından belirlenen endikasyonlara göre uygulanır. Bu yazımızda meme kanserinde radyoterapi nedir sorusuna cevap verirken meme kanserinde radyoterapinin yan etkileri, meme kanserinde radyoterapi sonrası, memede ışın tedavisi gibi daha genel konulara da değineceğiz.

Meme Kanserinde Radyoterapi Nedir? Hangi Amaçla Uygulanır?

Meme kanserinde radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kullanılmasıyla kanser hücrelerini yok etmeyi hedefler. Bu tedavi, iki ana amaçla uygulanır. Birincisi, kanser cerrahi olarak çıkartıldıktan sonra bölgede kanser hücrelerinin kalma olasılığı göz önüne alınarak adjuvant radyoterapi olarak bilinen tedavi amacıyla yapılır. Bu tedavinin her hastaya uygulanması gerekmez, bazı kriterler göz önüne alınarak karar verilir. İkinci olarak, kanserin cerrahi olarak çıkartılması mümkün olmuyorsa veya kanser vücudun başka bir organına atlamışsa, tedavi amacıyla kullanılabilir.

Bazen kanser kitlesi çok büyükse, ameliyattan önce bir miktar radyoterapi uygulanarak tümörün küçülmesi sağlanır, bu da daha küçük bir cerrahi girişimle tümörün çıkartılmasını kolaylaştırır.

Meme Kanserinde Radyoterapi Seçenekleri

Meme kanserinde radyoterapi, mastektomi sonrası veya meme koruyucu cerrahi sonrası uygulanabilen önemli bir tedavi seçeneğidir. İşte meme kanserinde radyoterapi seçenekleri:

1. Mastektomi Sonrası Radyoterapi:

• Mastektomi ve koltukaltı lenf bezleri alındıktan sonra uygulanır.
• Riskin yüksek olduğu hastalara odaklanır.
• Genellikle göğüs duvarı ve/veya koltuk altı bölgelerine odaklanır.
• Ortalama 5 hafta sürer.
• En sık görülen yan etki cilt yanıklarıdır ve tedaviyle iyileşir.

2. Meme Koruyucu Cerrahi Sonrası Radyoterapi:

• Lokalize hastalıkta meme ve tümör bölgesine uygulanır.
• Tüm memeye veya tümör yatağına odaklanır.
• Ortalama 2 hafta sonra başlar ve ortalama 30-33 gün sürer.
• En sık görülen yan etki cilt yanıklarıdır ve meme ağrısı da sıklıkla gelişebilir.

3. Radyoterapi Teknikleri:

• 3-Boyutlu Konformal Radyoterapi: Bilgisayarlı planlama sistemi kullanılarak yapılır.
• Yoğunluk Ayarlı (IMRT)/Görüntü Kılavuzluğunda (IGRT) Radyoterapi: Daha karmaşık bir uygulamadır.
• Brakiterapi: Tümöre veya tümör yatağına yüksek doz ışın verilmesini sağlar.

Bu seçenekler, hastanın durumuna ve tedavi gereksinimlerine göre belirlenir ve uygun tedavi planı oluşturulur.

Meme Kanserinde Radyoterapi Ne Zaman Uygulanır?

Meme kanserinde radyoterapi, tedavi planının önemli bir parçası olabilir ancak uygulama zamanı birkaç faktöre bağlıdır.

• Ameliyat Sonrası Dönem:

  • Yara iyileşmesini takiben 1-2 hafta sonra radyoterapiye başlanabilir.
  • Radyoterapinin ameliyat sonrası ilk 16 hafta içinde uygulanmasının daha etkili olduğu belirtilmektedir.

• Kemoterapi ile İlişkisi:

  • Eğer kemoterapi öncelikli ise, radyoterapi buna göre planlanabilir.
  • Kemoterapi ve radyoterapi birlikte uygulanabilir ancak bu durum hastayı biraz sarsabilir. Bu nedenle, ışın tedavisinin kemoterapi tamamlandıktan 2 hafta sonra başlaması daha uygun görülebilir.

• Kanserin Yayılma Durumu:

  • Kanser hücrelerinin vücuda yayılma olasılığının daha yüksek olduğu durumlarda öncelikle kemoterapi uygulanabilir.
  • Ameliyat edilen bölgede kanserli hücrelerin kalma olasılığının yüksek olduğu durumlarda ise önce radyoterapi uygulanabilir.

• Palyatif Radyoterapi:

  • Tedavi edilemeyecek kadar ilerlemiş tümörlerde, radyoterapi kullanılarak tümör küçültülebilir.
  • Bu sayede baskı ve ağrı gibi semptomlar azaltılabilir ve hastaya daha iyi bir yaşam kalitesi sağlanabilir.

• Tedavi Süreci ve Hazırlık:

  • Radyasyon tedavisi başlamadan önce, radyasyon ekibi doğru açıları ve uygun dozu belirlemek için hazırlık yapar.
  • Cildinizde bazı izler veya dövmeler kullanarak radyasyonun doğru alana odaklanmasını sağlarlar.

Radyoterapinin uygulanma zamanı hastanın durumuna ve tedavi planına bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, tedavinin zamanlaması konusunda doktorunuzla detaylı bir görüşme yapmak önemlidir.

Meme Kanserinde Radyoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

Meme kanseri tedavisinde yaygın olarak kullanılan radyoterapi, hastaların sağlıklı doku ve hücrelerin yanı sıra kanser hücrelerini hedef alarak tedavi etmeyi amaçlar. Ancak, tedavi sırasında ve sonrasında bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Bunlar arasında en sık görülenler cilt reaksiyonlarıdır. Tedavi alanındaki ciltte kızarıklık, kuruluk ve hatta derin yara oluşumu gibi belirtiler gözlenebilir. Ayrıca, meme bölgesine uygulanan radyoterapi, kalp ve akciğerler gibi yakındaki organlara zarar verebilir. Bu durumda, özellikle kalp zarar görebilir ve akciğerlerde radyasyon pnömonisi adı verilen bir tablo gelişebilir.

Koltuk altı bölgesine uygulanan radyoterapi, kol şişmesi riskini artırabilir ve bu durum zamanla önemli fiziksel sorunlara neden olabilir. Nadir görülen ancak ciddi yan etkiler arasında sinir hasarı ve kolda felç gibi sorunlar da bulunur. Ancak, gelişmiş teknoloji ve deneyimli ekipler tarafından uygulandığında, bu riskler en aza indirilebilir.

Radyoterapi sırasında deride de çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Hafif kızarıklıklardan derin yara oluşumuna kadar değişen bu sorunlar, cildin radyasyona maruz kalmasından kaynaklanır. Cilt bakımına özel önem vermek, bu yan etkilerin kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir.

Ayrıca, radyoterapi sırasında ve sonrasında halsizlik ve yorgunluk hissi ortaya çıkabilir. Bu durum, tedavinin vücut üzerindeki etkileriyle ve stresle birleşerek ortaya çıkar. Yeterli dinlenme, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme gibi önlemlerle bu durumun etkileri azaltılabilir.

Bu yan etkilerin yanı sıra, radyoterapiye bağlı olarak meme bölgesinde ödem, şekil değişiklikleri ve bazı hissedilen ağrılar da görülebilir. Ancak, bu yan etkiler genellikle geçicidir ve tedavi sonrasında iyileşir. Tedavinin bireysel etkileri kişiden kişiye değişebilir, bu nedenle hasta ve sağlık ekibi arasında iletişim önemlidir.

Bu yazımızda, meme kanserinde radyoterapi süreci ile ilgili olarak meme kanserinde radyoterapi nedir, hangi amaçla uygulanır, meme kanserinde radyoterapi ne zaman uygulanır, meme kanserinde radyoterapinin yan etkileri nelerdir gibi konuları detaylı bir şekilde açıkladık. Eğer siz de meme kanserinde radyoterapi süreci hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız; iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz: İletişim